धरान । कुलुङ जातिकाे मुन्दुमी धार्मिक ग्रन्थ ‘कुलु रिदुम’काे विमाेचन गरिएकाे छ । कुलुङ संघ केन्द्रिय कार्य समितिकाे आयाेजनामा धरानकाे देवीगाउँ स्थित केन्द्रिय कार्यालयमा कार्यक्रमकाे आयाेजना गरि रिदुम विमाेचन गरिएकाे हाे ।
संघका केन्द्रिय अध्यक्ष चन्द्र सिंह कुलुङकाे अध्यक्षता तथा आदिवासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष रेशम गुरुङकाे प्रमुख आतिथ्यतामा रिदुम विमाेचन गरिएकाे हाे । संघका अध्यक्ष चन्द्रसिंह कुलुङ, प्रमुख अतिथि प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष रेशम गुरुङ, ग्रन्थका लेखक प्रेम चन्द्र साेम्फाेरुले संयुक्त रुपमा विमाेचन गरेका हुन् ।
नेपाल किराँत कुलुङ भाषा संस्कृति उत्थान संघ, सिलिचाेङ गाउँपालिका २ बाला ईकाई कार्य समितिकाे अगुवाईमा सुरु गरिएकाे रिदुमकाे कुलुङ सँस्कृति विज्ञ प्रेम चन्द्र साेम्फाेरुले लेखेका हुन् । सिलिचाेङ गाउँपालिका २ बाला लगायत अन्य क्षेत्रका पुर्खाहरुकाे उपस्थितिमा करिव ६ बर्ष लगाएर रिदुम लेखिएकाे हाे । रिदुम लेखन कार्य सकिएसँग संखुवासभाकाे सिलिचाेङ गाउँपालिकाले प्रकाशनकाे लागि आर्थिक सहयाेग गरेकाे थियाे ।
सार्वजनिक गरिएकाे रिदुम कुलुङ जातिकाे लागि ‘बेद’ निर्माण भएकाे बक्ताहरुले प्रतिकृया दिएका छन् । कुलुङ जातिमा माैखिक बेद (थुथुरी बेद पनि भन्ने गरिन्छ) भएकै कारण लाेप हुने र पुस्तान्तरण हुन नसकेकाे अवस्थामा लेख्य ग्रन्थकाे रुपमा आउनु ठुलाे उपलब्धि भएकाे किराँत मेवाहाङ याखाेम्माका महासचिव विश्वरसिंह मेवाहाङले प्रतिकृया दिनुभएकाे थियाे । लेख्य ग्रन्थ नभएकै कारण एकरुपता हुन नसकेकाे अवस्थामा याे ग्रन्थले सबै कुलुङ जातिलाई समेट्ने बताउनुभयाे ।
ग्रन्थका लेखक प्रेम चन्द्र साेम्फाेरुले सवै पुर्खाहरुकाे सहभागिताले मात्र याे सम्भव भएकाे बताउनुभयाे । भाेजपुर, संखुवासभाका पुर्खाहरुकाे सहभागितामा लेखिएकाे याे ग्रन्थका बारेमा साेलुखुम्बुका पुर्खाहरुसँग पनि परामर्श लिईएकाे उहाँले बताउनुभयाे । अबदेखि अन्य समुदायले आफ्ने ग्रन्थ पढ्दै सँस्कार जन्य कार्य गरे जस्तै कुलुङ जातिले पनि ग्रन्थ पढ्दै सम्पूर्ण कार्यहरु गर्न सक्ने बताउनुभयाे । यस ग्रन्थमा कुलुङ उत्पतिकाे ईतिहास, बंशावली र जन्मदेखि मृत्यसम्मका सम्पूर्ण विधिहरु विस्तृत रुपमा लेखिएकाे छ । मुन्दुम बखान्ने लय र आवश्यक सामग्रीहरुकाे ग्राफिक्स चित्र पनि समावेश गरिएकाेले सबैलाई सहज हुने लेखक साेम्फाेरुले बताउनुभयाे ।
कार्यक्रममा कुलुङ लगायतका जातिहरुलाई आदिवासी जनजाति अनुसूचीमा सुचिकरण गर्नबाट बञ्चित गरिएकाे बारे तिब्र बहस चलेकाे थियाे । कुलुङ संघका पदाधिकारीहरुले प्रमुख अतिथि गुरुङलाई आफुहरुलाई आदिवासी जनजातिमा सुचिकृत नगरेकाे गुनासाे गरे । विगत ३० बर्षदेखि निरन्तर माग र दवाब गर्दा पनि राज्यले सुचिकरण नगरेकाे गुनासाे गरे । प्रमुख अतिथि गुरुङलाई आदिवासी जनजातिकाे सुचिमा सुचिकृत गर्न पहल गरिदिन कुलुङ संघ र मेवाहाङ याखाेम्माले ज्ञापन पत्र समेत बुझाएका थिए ।
कार्यक्रमलाई सम्बाेधन गर्नुहुँदै प्रतिष्ठानका उपाध्यक्ष रेशम गुरुङले सुचिकरण हुन नसकेकाे बारे प्रष्ट पार्नुभएकाे छ । यस अघि डा. ओम गुरुङकाे प्रतिवेदन कार्यन्वयन गराउनकाे लागि दवाब दिन सके सुचिकरण सम्भव हुने उहाँले बताउनुभयाे । जातजाती सुचिकरण गराउँदा समुदाय विच फुट हुने मानसिकताका कारण पनि विभिन्न ब्यक्तिहरुले अवराेध गर्ने गरेकाे उहाँले स्पष्ट पार्नुभयाे । त्यस्ता ब्यक्तिहरुसँग पर्याप्त छलफल गरेर सहमित जुटाउन सके सुचिकरण सम्भव हुने उपाध्यक्ष गुरुङले बताउनुभयाे । त्यस्ता विचार, विमर्षकाे कार्यक्रममा आफु पनि सहभागि भएर सहजिकरण गरि सघाउने उहाँले प्रतिवद्धता ब्यक्त गर्नभयाे ।
कार्यक्रममा कुलुङ संघका विभिन्न जिल्लाका प्रतिनिधि पदाधिकारीहरु, स्थानीय तहका प्रमुख तथा प्रतिनिधिहरु लगायत सुनसरीका कुलुङ समुदायकाे उपस्थिति रहेकाे थयाे । कार्यक्रममा कुलुङ जातिलाई स्थानीय तहमा सुचिकृत गर्ने स्थानीय तहहरु, रिदुम् लेखन कार्यका लेखक र पुर्खाहरु लगायतलाई सम्मान गरिएकाे थियाे ।
प्रतिक्रिया