पोर्चुगलमा धेरै उत्कृष्ट तलब र सुविधा नभए पनि मेहनती मानिसका लागि कामको अवसर भने प्रशस्तै पाइन्छ । कोरोना महामारीमा रोजगारी क्षेत्रमा समस्या आए पनि काम गर्ने इच्छाशक्ति भएकाहरुका लागि अहिले बेरोजगार बस्नु पर्ने अवस्था भने छैन । साहु र म्यानेजरलाई खुसी बनाउन सके राम्रै अर्थोपार्जन पनि गर्न सकिन्छ । आफ्नो काममा टिक्नलाई मेहनत र इमान्दारिता त चाहिन्छ नै, तर त्योभन्दा बढी नमस्कार, माफ पाउँ र धन्यवादको शब्दजाल बनाउनै पर्छ । अग्रजहरुलाई विनम्रतापूर्वक आदर गरेर बोल्नु, गल्ती भए माफ माग्नु र काम सकिएपछि धन्यवाद भन्नु एक प्रकारको नियमित प्रक्रिया नै बनेको छ ।

पछिल्लो समय पोर्चुगल छिर्ने नेपालीहरुको संख्या तिब्र गतिमा बढिरहेको छ । युरोपको सेन्जेन मुलुकहरु मध्येको एक मुलुक पोर्चुगलमा आप्रवासीहरुका लागि अस्थायी वा स्थायी बसोबास अनुमति प्राप्त गर्न सहज भएकाले पनि आकर्षण बढेको हो । कसैसँग आधिकारिक तथ्याङ्क नभए पनि पोर्चुगलमा तिस हजारभन्दा बढीको संख्यामा नेपालीहरु छन् ।

कुनै पनि मुलुकबाट यहाँ वैधानिक होस् या अवैधानिक रुपमा होस्, प्रवेश गरेर विधिवत तरिकाले प्रक्रियामा गए ढिलो वा छिटो अवश्य कार्ड बन्दछ । पहिले नेपालको सशस्त्र द्वन्दरत समयमा अन्य देशहरुले नेपालीलाई शरणार्थीको रुपमा बसोबासको अनुमति दिने गर्दथ्यो । त्यो समयमा युरोपमा फ्रान्स, बेल्जियम, जर्मन, स्पेनलगायतका मुलुकमा थुप्रै नेपालीहरुले स्थायी बसोबासको अनुमति प्राप्त गरेका थिए । अहिले नेपालमा राजनीतिक अवस्था सुध्रिसकेकाले अन्य देशमा बसोबासको अनुमति प्राप्त गर्न निकै मुस्किल पर्दछ । त्यसैले सेन्जेन देश वा अन्य युरोपियन देशहरु आएका अधिकांसको अन्तिम गन्तव्य पोर्चुगल नै हुने गरेको छ ।

अलकन्त्राको एक रेष्टुेरेन्टमा काम गर्ने जीवन राना रोमानियाबाट अवैधानिक रुपमा सेन्जेन मुलुक छिरेका हुन् । उनी जस्तै सेन्जेन मुलुकभित्र नपर्ने अन्य युरोपियन देशहरु टर्की, साइप्रस, रोमानिया लगाायतबाट अवैधानिक रुपमा पोर्चुगल आउने नेपालीहरु प्रशस्तै छन् । उनी भन्छन्, ‘कार्ड बन्छ भनेको सुनेर नै पाकिस्तानी दलालमार्फत यहाँ आएको हुँ, तर अवैधानिक रुपमा आउँदा बाटोमा धेरै अवरोधहरु व्यहोरेको छु ।’ उनी थप्छन्, ‘रोमानियाबाट सेन्जेन कन्ट्री छिर्दा जङ्गलै जङ्गल हिँडेर आएको सम्झिँदा अझै पनि मन सिरिङ्ग हुन्छ ।’

त्यसो त एक साँझ लिस्बनको ग्रील एण्ड चील रेष्टुरेण्टमा भेटिएका सनम राई डेनमार्कबाट आएका हुन् । विद्यार्थी भिषामा स्नातक तह अध्ययन गर्न त्यहाँ आएका उनी पढाइ सकिँदा पनि कार्ड बन्ने छाँटकाँट नदेखेपछि पोर्चुगल आएका हुन् । उनका अनुसार अन्य सेन्जेन मुलुकमा पछिल्लो समय कार्ड बनाउनु सहज नभएकाले पोर्चुगल आउँनेको संख्या धेरै छन् ।

पोर्चुगलमा रहेका नेपालीहरुको मुख्य कार्य क्षेत्र भनेको नै ग्रामिण क्षेत्रमा कृषि र शहरी क्षेत्रभित्र होटल तथा रेष्टुरेण्ट हो । सरकारले न्युनतम मासिक तलब ७०५ युरो तोकेको छ भने साप्ताहिक ४० घण्टा काम गर्नु पर्दछ । कतिपय कम्पनीहरुले सरकारी नियमानुसार सुविधा दिएको भने देखिँदैन । तर सीप भएका मानिसहरुले राम्रो सुविधासँगै दाम पनि कमाएका छन् ।

पोर्चुगल आएपछि वैधानिक हुनलाई पहिलो खुड्किलो भनेको लेगल इन्ट्री हो । होटल वा होस्टलहरुमा बसेपछि उनीहरुले नै प्रक्रिया मिलाइ दिन्छन् । त्यसपछि फिनान्स, जुन्ता र सोसियल नम्बर बनाउने हो । यी प्रक्रिया पूरा गरेपछि सेफ इन्ट्री गर्नु पर्दछ । यति गरेपछि एक चरण पूरा हुनेछ । यसका लागि साथीभाइ वा एजेन्सीहरुको सहयोग लिन सकिन्छ । पोर्चुगलमा खुलेका एजेन्सी वा दलालहरु छ्याप्छ्याप्ती भेटिन्छन् तर सही माध्यम छनौट गर्न नसक्दा पाइला–पाइलामा ठगिन्छन्, त्योपनि नेपालीबाट नेपाली नै ठगिन्छन् । कोही साथीभाइका नाममा, कोही आफन्तका नाममा, कोही चिनेको नाममा ठगिन्छन् ।

तिन महिनाअघि साइप्रसबाट आएकी पवित्रा सुनारका अनुसार फिनान्स र सोसियल बनाउन पोर्चुगलकै नेपाली समाजसेवी भनिएकाबाट नै पाँचसय युरो ठगिएको तर काम भने नभएको तितो अनुभव सुनाउँछन् । हुन त सबैका आ–आफ्नै अनुभव छन् । जर्मनीहुँदै परिवारसहित आएको यो स्तम्भकारको अनुभवमा बिबस गुरुङ (साथी) र बिनोद गुरुङ (भाञ्जा) जस्ता असल मानिसहरु पनि छन् । एयरपोर्टको प्रतिक्षालयबाट पथ प्रदर्शकको भूमिका निभाएका उनीहरुले कोठाको व्यवस्थापन, कागजपत्रको प्रक्रिया गर्नेदेखि जागिर व्यवस्थापनसम्मको काम निस्वार्थ सहयोग गरेका छन् ।

नेपालीहरुको कसैको सपनाको देश हो पोर्चुगल तर कसैको बाध्यता हो । त्यसैले विदेशी भूमिमा जो जहाँबाट आएपनि आवश्यक परेको अवस्थामा एक अर्कालाई सहयोग गर्ने हो भने त्यो एउटा बलियो राष्ट्रिय एकता हुने छ ।