काठमाडौं स् संविधान घोषणा गर्दा एक ठाउँमा उभिएका प्रमुख पाँच दल तोकिएकै मिति वैशाख ३१ मा स्थानीय तह निर्वाचन गर्न एकमत देखिएपछि चुनाव हुँदैन कि भन्ने शंका हटेको छ । यद्यपि असन्तुष्ट मधेसी मोर्चालाई पनि चुनावमा सहभागी गराउने तयारी प्रमुख दलको छ । वैशाख ३१ गते ७४४ स्थानीय तहमा निर्वाचन हुँदैछ ।

नयाँ संरचनाअन्तर्गत हुन लागेको स्थानीय तह निर्वाचनबारे हामी थाहा दिँदै छौँ । यो सामग्रीमा तपाईँ स्थानीय तह भनेको के हो भन्नेबारेमा १८ प्रश्न र तीनका उत्तर पढ्नुस् जसले तपाईँलाई सजिलोसँग आफ्नो स्थानीय तहबारे बुझाउँछन् । यी प्रश्नोत्तर निर्वाचन आयोगले तयार पारेको हो ।
१। स्थानीय तह भनेको के हो ?
नेपालको संविधान अनुसार स्थानीय तह भन्नाले गाउँपालिका, नगरपालिका र जिल्ला सभा हो ।

२। गाउँपालिका भनेको के हो ?
गाउँपालिका एक भौगोलिक र शासकीय तह हो।

३। गाउँ कार्यपालिका भनेको के हो ?
गाउँपालिकाको कार्यकारिणी अंग गाउँ कार्यपालिका हो।

४। गाउँ सभा भनेको के हो ?
गाउँपालिकाको व्यवस्थापकीय कार्य गर्ने अंग गाउँ सभा हो ।

५। नगरपालिका भनेको के हो ?
नगरपालिका एक भौगोलिक तथा प्रशासनिक इकाई हो ।

६। नगरकार्यपालिका भनेको के हो ?
नगरपालिकाको कार्यकारिणी अंग नगर कार्यपालिका हो ।

७। नगर सभा भनेको के हो ?
नगरपालिकाको व्यवस्थापकीय कार्य गर्ने अंग नगर सभा हो ।

८। गाउँ सभा कसरी बन्छ ?
गाउँ कार्यपालिकाको अध्यक्ष र उपाध्यक्ष, गाउँपालिका भित्रका वडाका वडा अध्यक्षहरु, प्रत्येक वडाबाट निर्वाचित हुने २ महिला (१ जना दलित) सहित ४ जना सदस्यहरु रहेको र यी सदस्यको सभाले उक्त गाउँपालिका भित्रका दलित या अल्पसंख्यक समुदायबाट निर्वाचित गरेका २ जना सदस्यहरु समेत मिलेर गाउँसभा बन्छ ।

९। दलहरुले महिला वडा सदस्यमा उम्मेदवारी दिँदा कसरी दिनुपर्छ ?
दुईजना महिला वडा सदस्यको लागि दलहरुले मनोनयनपत्र दर्ता गर्दा एङ्क जना दलित महिलाको नाम समावेश गर्नुपर्ने अनिवार्य व्यवस्था रहेको छ भने एकजना मात्र महिला सदस्यको लागि मनोनयनपत्र दर्ता गर्ने दलले दलित महिलाको नाम समावेश नगरे पनि हुने व्यवस्था रहेको छ ।

१०। गाउँ कार्यपालिका कसरी बन्छ ?
गाउँ कार्यपालिकामा एकजना अध्यक्ष, एकजना उपाध्यक्ष, गाउँपालिकाका प्रत्येक वडाका वडाध्यक्षहरु, गाउँसभाले आफूमध्येबाट निर्वाचित गरेका ४ जना महिला सदस्यहरु र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट गाउँ सभाले निर्वाचित गरेका २ जना सदस्यहरु मिलेर गाउँ कार्यपालिका बन्छ ।

११। नगर सभा कसरी बन्छ ?
नगर कार्यपालिकाको प्रमुख र उपप्रमुख, नगरपालिका भित्रका वडाका वडा अध्यक्षहरु, प्रत्येक वडाबँट निर्वाचित हुन् २ महिलासहित ४ जना सदस्यहरु र सम्बन्धित नगरपालिका भित्रका दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट नगर सभाले निर्वाचित गरेका ३ जना सदस्यहरु मिलेर नगर सभा बन्छ ।

१२। नगर कार्यपालिका कसरी बन्छ ?
नगर कार्यपालिकामा एक जना प्रमुख, एकजना उपप्रमुख नगरपालिकाका प्रत्येक वडाका वडाध्यक्षहरु, नगर सभाले आफूमध्येबाट निर्वाचित गरेका ५ जना महिला सदस्यहरु र दलित वा अल्पसंख्यक समुदायबाट नगरसभाले निर्वाचित गरेका ३ जना सदस्यहरु मिलेर नगर कार्यपालिका बन्छ ।

१३। गाउँ सभा र नगर सभाको कार्यकाल कति वर्षको हुन्छ ?
गाउँ सभा र नगर सभाको कार्यकाल ५ वर्षको हुन्छ। गाउँ सभा र नगर सभाको कार्यकाल समाप्त हुनुभन्दा दुई महिना अगाडि सदस्यको निर्वाचन हुन्छ ।

१४। जिल्ला सभा कसरी बन्छ ?
सम्बन्धित जिल्लाभित्र रहेका गाउँपालिकाका अध्यक्ष तथा उपाध्यक्ष र नगरपालिकाका प्रमुख र उपप्रमुखहरु सदस्य रहेको जिल्ला सभा बन्छ ।

१५। जिल्ला सभाले के काम गर्छ ? 
जिल्ला सभाले जिल्ला भित्रका गाउँपालिका र नगरपालिकाको समन्वय गर्ने कार्य गर्दछ। जिल्ला भित्रका विकास तथा निर्माण सम्बन्धी कार्यको अनुगमन गर्ने र जिल्लामा रहने संघीय र प्रदेश सरकारी कार्यालय र गाउँपालिका र नगरपालिकाबीच समन्वय गर्ने कराय गर्दछ ।

१६। जिल्ला समन्वय समिति कसरी बन्छ ?
जिल्ला सभाले एकजना प्रमुख, एकजना उपप्रमुख, कम्तीमा तीनजना महिला र एकजना दलित वा अल्पसंख्यक सहित बढीमा ९ जना सदस्य निर्वाचित गरी जिल्ला समन्वय समिति बनाउँछ ।

१७। जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख, उपप्रमुख र सदस्यमा ककसले उम्मेदवारी दिन पाउँछन् ?
जिल्ला सभाका सदस्यहरुका साथै जिल्ला भित्रका गाउँसभा र नगर सभाका सदस्यहरुले समेत उम्मेदवारी दिन पाउँछन् ।

१८। जिल्ला समन्वय समितिले के काम गर्छ ?
क० जिल्लाभित्रका गाउँपालिका र नगरपालिका बीच समन्वय गर्ने ।

ख० विकास तथा निर्माण सम्बन्धी कार्यमा सन्तुलन कायम गर्न सो को अनुगमन गर्ने ।

ग० जिल्लामा रहने संघीय र प्रदेश सरकारी कार्यालय र गाउँपालिका र नगरपालिका बीच समन्वय गर्ने ।