२० वर्षपछि पुनः तालिवानकै कब्जामा आएको अफगानिस्तानबाट पछिल्ला १० दिनमा एक सय ६४ नेपाली कामदार स्वदेश फर्किएका छन् । तालिवानले एकपछि अर्को प्रान्तीय राजधानी कब्जा गर्न थालेसँगै नेपाली कामदारले अफगानिस्तान छाड्न थालेका थिए । अन्तर्राष्ट्रिय त्रिभुवन विमानस्थलका अध्यागमन प्रमुख सुशील वैद्यले १० दिनको अवधिमा एक सय ६४ नेपालीसँगै दुई अफगानी नागरिक पनि नेपाल आएको रेकर्डमा देखिएको बताए ।
आइतबार राजधानी काबुल पनि तालिवानले पूर्ण नियन्त्रणमा लिएसँगै थप नेपाली कामदारको उद्धार सुरु भएको छ । काबुलस्थित अमेरिकी दूतावासमा कार्यरत तीन सय ८५ नेपालीलाई अमेरिकी सेनाको विशेष जहाजले सोमबार कतारको राजधानी दोहा पुर्याएको छ । आइतबार ५० जना दोहा पुर्याएकोमा सोमबार अपराह्न थप तीन सय ३५ जनालाई उद्धार गरेको हो । उनीहरूमध्ये केही मंगलबार स्वदेश आइपुग्नेछन् ।
परराष्ट्र स्रोतका अनुसार बेलायती दूतावासमा कार्यरत ८७ नेपालीलाई पनि बेलायत सरकारले त्यहाँबाट उद्धार गरिसकेको छ । ‘उहाँहरूलाई बेलायत सरकारले धन्यवादसहित नेपाल पठाउने लिखित जानकारी आएको छ,’ परराष्ट्रका एक अधिकारीले भने ।
‘नेपालीहरूलाई उद्धार गर्ने प्रक्रिया सुरु भएको छ, उहाँहरू नेपाल आइपुग्नासाथ हामी विस्तृतमा सार्वजनिक गर्छौँ,’ परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता सेवा लम्सालले सोमबार साँझ नयाँ पत्रिकासँग भनिन्, ‘काबुलमा रहेका सबै नेपाली सुरक्षित भएको जानकारी आएको छ । विभिन्न समूहमा रहेका सबै नेपाली दिल्लीस्थित दूतावाससँग निरन्तर सम्पर्कमा हुनुहुन्छ ।’
संयुक्त राष्ट्रसंघको कार्यालय, युएनएचसिआर, आइओएमलगायतका निकायमा कार्यरत चार सय ७० जना नेपाली पनि उद्धारको पर्खाइमा छन् । उनीहरू काबुलको होटेलमा बसेका छन् ।
क्यानडाको दूतावासमा कार्यरत ६० जना र जर्मनी दूतावासमा कार्यरत ६० भन्दा बढी नेपालीलाई पनि अमेरिकी एयरफोर्सको विमानबाट उद्धार गर्ने तयारी छ ।जापानी दूतावासमा कार्यरत ६२ जनालाई ७२ घन्टाभित्र काबुलबाट उद्धार गरेर काठमाडौं पुर्याउने जानकारी कूटनीतिक च्यानलबाट प्राप्त भएको परराष्ट्र स्रोतले बतायो ।
परराष्ट्रसचिव भरतराज पौड्यालले काठमाडौंमा र दिल्लीमा नेपाली दूतावासका उपनियोग प्रमुख रामप्रसाद सुवेदीले कूटनीतिक नियोगहरूमा समन्वय गरिरहेका छन् । काबुलमा विभिन्न मुलुकका दूतावास तथा अन्तर्राष्ट्रिय संघसंस्थाको परिसरलाई ग्रिन जोन भन्ने गरिएको छ । अधिकांश नेपाली ग्रिन जोन अर्थात् सुरक्षित स्थानमा छन् ।
‘ग्रिन जोनमा कार्यरत नेपालीको उद्धारका लागि सहजीकरण भएको छ, उहाँहरूको चिन्ता गर्नुपर्ने अवस्था छैन,’ दिल्लीस्थित नेपाली दूतावासका उपनियोग प्रमुख रामप्रसाद सुवेदीले टेलिफोनमा भने, ‘ग्रिन जोनबाहिर रहेका र कागजपत्र साथमा नभएका नेपालीलाई कसरी उद्धार गर्ने भन्ने विकल्पमा छलफल भइरहेको छ ।’
परराष्ट्र प्रवक्ता लम्सालका अनुसार ग्रिन जोनबाहिर रहेका नेपालीको संख्या यकिन भइसकेपछि उद्धारको विकल्पबारे सरकारले निर्णय गर्नेछ । ‘सुरुमा हामी उद्धार गर्नुपर्ने नेपालीको डाटाबेस तयार गर्छौँ, त्यसलगत्तै उद्धारका सम्बन्धमा निर्णय हुन्छ,’ लम्सालले भनिन्, ‘अरू मुलुकले जुन तरिकाबाट जहाज पठाएर उद्धार गरिरहेका छन्, हामी त्यही तरिका अपनाएर नेपालीको उद्धार गर्छौँ । यस सम्बन्धमा सरकारले निर्णय गर्नेछ ।’
गृहमन्त्री बालकृष्ण खाणले नेपालीलाई काबुलबाट फिर्ता गर्ने सबै उपाय अपनाउन सरकारका विभिन्न निकायका पदाधिकारीहरूलाई निर्देशन दिएका छन् । काबुलमा रहेका नेपाली नागरिक र उनीहरूका रोजगारदाताहरूसँग टेलिफोन नम्बर, अनलाइन पोर्टल, भाइबर, ह्वाट्सएप तथा इमेलमार्फत मन्त्रालय, कन्सुलर सेवा विभाग र नयाँदिल्लीस्थित नेपाली राजदूतावास नियमित सम्पर्कमा छन् ।
परराष्ट्रका अनुसार कन्सुलर सेवा विभागको वेब पोर्टलमा सोमबार साँझ ६ बजेसम्म एक सय ३४ जना नेपालीले आफ्नो विवरण दर्ता गरेका छन् । अफगानिस्तानमा एक हजार पाँच सय नेपाली कामदार कार्यरत रहेको मन्त्रालयले जनाएको छ ।
प्रतिक्रिया