सातौं दिन (२०७८ साल श्रावण १२ गते मंगलवार)
आज यात्राको सातौ दिन । यात्रा दुधपोखरी वेसक्यामको थियो । मेरो सदाको झै वानी चाडै उठेर साथीहरुलाई कराउने । राती सन्तोष सरलाई याङ्लेको जस्तै श्वास फेर्न केही कठीन भएछ तर ढोको खोलेर सुते पछि ठीक भयो भन्नुभयो । ५ः३० वजे वाटो लागियो । आकाश खुलेको थिएन तर जमिन खुलेको थियो । टुस्से हिमाल (स्थानीयहरुले नेपो भन्छन् नेपोको अर्थ भगवनको शिर त्यसैले यो हिमालमा कसैले पनि चढ्न सकेको छैन यसलाई दोस्रो कैलाश पर्वत पनि भनिन्छ ।) लाई हिर्र्दै बाटो लागियो । कही पर पुगे पछि वरुणको किनार आउछ ।
पहिरो वगेको किनारै किनार मेराकमा गुग्यौ । त्यस पछि सेरसुङ्गको पुछार पुगियो । वरुण पारी नेपो हिमालको वेसमा विशाल हिमताल छ । यसको लम्वाई झण्डै ३ किलोमिटर र चौडाई ५०० मीटर जतिको लामो ताल रहेको छ । त्यस ताललाई हेर्न जानका लागि अहिले दुई ठाउबाट काठको साँगु बनाई दिएको रहेछ । एउटा मेराक छेउबाट अर्को सेरसुङ्ग पुछारबाट । हामी केही साथीहरु झोला बाटोमा राखि ताल हेर्न साँगुबाट वरुण तरी ताल तिर लागियो । हाम्रो कल्पना भन्दा ताल तल गहिराईमा रहेछ । रमिता हेर्न जाने पाटोलाई हिमपहिरोले हानेर ठाडो वलौटे भिर बनाएको रहेछ । झ्वास्स पुग्दा अग्लो भिर र तल रहेको ताललाई हेर्दा झण्डै सातो गयो । विशाल हिम पहिरो झरेको पनि देख्यौ । तालको शिरभाग वरुण नदी भन्दा निकै गहिराईमा पर्दा रहेछ , तालले यही दरमा भित्ता खियाउने हो भने केही वर्ष पछि वरुण नदी तालमा पस्ने सम्भावना देखिन्छ ।
मान्छेको भनाई अनुसार पहिले यो ताल धेरैवाटा सप्तरंङ्गीन तालहरुमा थियो । यो एउटै तालमा जोडिएर विशाल ताल भएको भन्छन् । सप्तरङ्गी तालहरुको पनि कथा रहेछ । वरुण नदीका सात वैनी छोरीहरु मात्र भएछन् । श्रीमतीसंग सल्लाह गरी हिमालय पर्वतसंग छोरा माग्नका लागी वरुण नदी गएछन् । वरुणले छोरा वरमपुत्र(व्रम्हापुत्र) पाएछन् । छोरा पाएर पनि वरुण फर्किएन रहेछन् , माथि तिर कै रमाईलो वातावरणमा रमाउन थाले छन् । शिवधारा आसपास , सेरसुङ्ग खर्क र वेसक्याम्प आसपास साञ्चै राम्रो वातावरण छ । वरुण धेरै वर्ष सम्म नआए पछि आमाले वावुलाई फर्काउन आफ्ना सात वैनी छोरीलाई पठाएछन् । वरुणका सात वैनी छोरीहरु पनि हिमालय पर्वतको आसपासको वातावरणले रमाएर बसेछन् ।
धेरै वर्ष सम्म नफर्किदा आमाले लाउरे सिकारीहरुलाई लिन पठाए छन् । लाउरेहरु गएर वरुणका सात वैनी छोरीहरुलाई लुगा,गरगहना दिउला भनि फकाए छन् । छ वैनीहरु फर्किन मानेछन् । तर कसै गर्दा पनि कान्छी छोरी सन्सारी माई फर्किन मानेनछन् । अन्तिममा लाहुरेहरुले तिमीलाई कान्छी पैसा (एक पैसा, धन) दिउला भनि फकाए छन् । कान्छी छोरी सन्सारी माई आउन मानेछन् । त्यसैले पुजा गर्दा अन्य माईहरुलाई ध्वजापात चढाउछन् तर सन्सारी माईलाई एक पैसा र अहिले रु.एक चढाउने गरेका छन् ।
बरुण नदि पस्ने सम्भावना भएको पोखरी
हामी सेरसुङ्ग हुदै अघि लामा गुरुले तपश्य गर्दा स्योक्पालाई खानेकुरा ल्याउन लगाउने र भगवानहरुलाई हलो जोत्न लगाएको ठाउ ( अहिले पनि हलोले जोतेको सियो जस्तो डोप प्रसस्त देखिन्छ ।) मा पुगेर थकाई मारी रहेर रमिता हेर्दा पारी पट्टी रहेको तालको छेउमा १० वटा झारलहरु वसी रहेको देखियो । तीनीहरुको फोटो खिचियो ।
९ बजे मकालु वेसक्याम दुधपोखरीमा पुगियो । दुधपोखरीमा धुपवात्ती गरी पानी र पोखरीको विगुत लिएर होटलमा आईयो । होटलवला भाइ वैनी संगसंगै लाङ्मालेबाट जानु भएको थियो । वेसक्याममा तातोपानी र चाउचाउ खायौ । त्यस पछि सबै जना होटलवाल भाईवैनी सहित फर्कियौं । फर्कदा सेरसुङ्ग आसपालको सुनपाती र सुक्पाधुप (भैरुङ्गपाती) सारै राम्रा असली सुघन्धीत हुन्छन् । मैले र साथीहरुले थोरै थोरै लिएर आइयो । चमेली पनि हामीसंगै थियो । लाङ्माले देखि एउटा अर्को लाहुरे नामको छाउरो पनि साथमा थियो । लाङ्माले ११ः३० वजे आइपुगियो ।
वरुण नदिको शिर दुध पोखरी
वेलुका देखि नै लाङ्माले होटल वलाले चमेलीलाई छोड्न कर गरी रहेको थियो । हामी विचमा थुप्रै मत भिन्नता हुदाहुदै यसको वस्ने वातावरण यही ठीक छ भनेर छोड्ने निधो गरीयो । साङ्लामा वाधेर कोठामा राखि दियौ । उसको कुइकइ चिच्चाहट सुने पनि नसुने झै गरेर एक सदस्यलाई साह्रै गरुङ्गो मन बनाई छोडेर मन नमिठो पार्दै सात दिनसम्मको सहयात्रीलाई छोडेर १ लाङ्मालेबाट ओरालो लागियो । टोडासो, ज्याकखर्क, नेहाँ हुदै याङ्ले आइपुगियो । याङ्लेमा झोला मिलाई फेवाताङ्गमा वास वस्ने भनी बाटो लागियो । मैले ओड्नको लागी बोकेको बर्कि याङ्लेमा म सुत्दाको १४ नं कोठामा नै छोडेछु । ४५ मिनेटको वाटो वर गरसा कटेर आए पछि थाहा भयो ।
मैले फेवाताङमा पनि खबर छोडेको थिए । केही समय पछि नयाँ वजारको कमल श्रेष्ठ भाइहरु जादा कुरा गर्न भनि पठाएको थिए । यहाँ वसेन छोडेन भनि रिसाउन खोज्यो भन्ने जवाफ आयो । छोपाल भाइको होटलमा त्यस्तो नहुनु पर्ने भन्ने मनमा लाग्यो । तर ठीकै छ सोध्नेले कसरी सोध्यो उत्तर दिनेले कसरी दियो जे होस् मैले छोडेको चिज तिर्थालुहरुले नै प्रयोग गर्छन् थोरै भए पनि मलाई पनि धर्म मिल्छ होला ।
तिर्थयात्री (भ्रमण) टोली
पाँच वजे फेवाताङको आङ्दावा दाईकोमा आई पुगियो । दाजु त हुनु हुन्न रहेछ । वहाँ खोरलङ्गे गोठमा जानु भएको रहेछ । हाम्रो समूह आइपुग्छ होला भनि भाउजुले टुसाटिपेर ल्याएर केलादै हुनुहुदो रहेछ । वेलुका चीया र तातोपानी साथै पीउने साथीहरुले आफूले नै बोकेको सेन्थेरेमलाई चिरीप्पा पारीयो । आगो तापेर जीउ तातो पारियो । खाना खाएर आराम गरियो ।
आठौ दिन (२०७८ साल श्रावण १३ गते वुधवार)
यात्राको आज आठौ दिन । म सदा झै विहा नै उठें । साथीहरुलाई तयार हुन लगाए । हामीसंग आङ्दावा दाईको कान्छी छोरी पनि आउने भइन् । त्यस दिन संख्यामा फेरी १३ जना भईयो । हाम्रो थोरै सामन छोरीले बोक्नमा सहयो गर्ने भइन् । ठूलो पहिरो , जातेओडार , मम्बुक हुदै दोवाटेमा विहानको ८ बजे आई पुगियो । होटल बन्द थियो । हामीसंग पकाउने ग्यास र भाडा थियो । बाँकी रहेको सखर र पानी ततायौं, मकै भटमास र चकलेटसंग टन्न पियौ । त्यस पछि खिखिली डाँडामा निस्कियौ र थकाई मारियो । आकाश नखुले पनि हेरौंहेरौै लाग्ने ठूलो पोखरी खुलेको थियो । फोटो र मुभि लियौ ।
अघि सत्ययुगमा सती देवीले अग्नीमा हामफालेर हिमालय पर्वतकी छोरी पार्वती भएर जन्म लिएकोमा पार्वती सानै उमेरबाट महादेव पती पाऊ भनि तपस्य गरेको भन्ने कथा हामीले स्वास्थानीको वर्तकथामा पढेका छौ । महादेवले पार्वतीको परिक्षा परिक्षण गर्न ईन्द्रको रुप धारण गरी हात्ती माथि चढि पार्वतीलाई भेट्टाउन जादा हात्ती ठूलोपोखरीमा पौडी खेलेको भन्ने उक्ती छ । त्यसैले ठूलोपोखरी विशाल हात्तीको आकारमा देख्न सकिन्छ । ठूलोपोखरीको उत्तर पट्टि सानो पोखरी छ सो ठाउमा हात्तीको बच्चाले पौडी खेलेको भन्ने भनाईछ ।
ठूलो डाँडामा आई पुग्दा त्यति खुलेको त थिएन तर स्काईको फोन टिप्ने भएकाले घरमा सम्पर्क गरीयो ।
केही समयको थकाई मारे पछि सानो पोखरी तिर ओरालो झरियो । अबको हाम्रो यात्रा ओरालो मात्र थियो । सानो पोखरी हुस्सुको कारणले खुलेको थिएन । निरन्तर ओरालो झरियो । खोङ्वामा आएर टुसा , जिम्बु मिसाएको चाउमिन खाईयो । आजको विहानको खाना नै त्यही थियो । फेरी वाटो लागियो । आजको वास आङ्दावा दाईको जेठी छोरीको घर च्याक्से काटी मानी गाऊमा बस्ने भन्ने रहयो । निरन्तरको ओरालो बाटोको हिडाई मरीतरी वेलुका सात वजे त्यस ठाउमा आइपुग्यौ । चिनेको विष्ट भाइसंग विवाह गरेको रहेछिन् । खाना तयार भए सम्म थकाई मारियो । आफूसंग भएको पिउने कुरा रहलपहललाई पनि पिइयो । गाउको घर ठूलो संख्या जसोतसो अटाएर सुतियो ।
नवौं दिन (२०७८ साल श्रावण १४ गते विहीवार)
आज यात्राको नवौ दिन घर पुगिन्छ भन्ने सुरमा तयार भईयो । खाना खानु वेदवारी (लुङ्लुङ्वा) मा पुग्ने भनि सेदुवा हुदै ओरालो झरीयो । ईश्वर सरहरुको चेली (सविता) सेदुवाको श्रेष्ठ नामको राईसंग विवाह गरेको छ र उसको वाटोमा होटल भएकाले उसैकोमा खाना खाने भन्ने हाम्रो सल्लाह पनि थियो र सेदवाबाट नै फोन पनि गरेका थियौ । त्यहाँ आइ पुगेको केही समय पछि खाना तयार भयो मिठो गरी खाना खाइयो । त्यहीबाट गाडीको लागी फोन सम्पर्क गरेका थियौ ।
खाना खाएर फेरी हाम्रो यात्रा ओरालो अरुण नदी तिर थियो । अरुण नदी तरी नाक ठोक्कीने उकालो लागियो । जसोतसो गरी चाम्ला खर्क आईपुगियो । गाडी पनि आइपुगेको रहेछ । नौ दिन सम्म हिडेर गनाउने भएको जीउ गाडी कुदाने गुरुभाइलाई जिस्क्याउदै सरर गाडीमा नुम तिर लागियो । चिचिला वरी पातल छेउमा गाडीहरु फसेकाले केही समय रोकियो । नौ दिनको दिन घर पुगिने भएकाले रात परे पछि मात्र घर पुग्नु पर्छ भनी भ्याङ्गखोला चिहान डाँडामा नास्ता खादा निकै अलमल गरियो । घर छेउ पुग्दा नौ दिनको दिन घर आइपुग्ने भनेर सबैको घरपरीवारबाट बाटैमा घरका मान्छेहरु लिन आइपुगेका थिए ।
मलाई पनि लिनको लागी कान्छी छोरी मंगला देवीथानमा पर्खि रहेको रहेछिन् । हामी सबै जना नौ दिन सम्मको जटील, कठीन र मजाको यात्रा गरी सकुसल घर आईपुगियो ।
जय भोले वावा !
हिमाली क्षेत्रको तिर्थ गर्ने हो भने कसरी जाने ?
१. जानु भन्दा अगाडी त्यस ठाउको बारेमा राम्ररी बुझ्नुहोस् ।
२. वास बस्ने ओडार , गोठ र होटलको बारेमा बुझ्नुहोस् ।
३. आफ्नो विरामको औषधि साथै सिटामोल, एम्जिट, व्रुफेन, निम्स, यूरीक एसीडको औषधि, पेट
दुख्दा खाने केही कडा औषधि र निमोयिाको औषधि बोक्नु पर्छ ।
४. खाने कुरामा चामल, मकै भटमास,चिउरा , सखर ,विष्कुट ,चक्लेट आदी के कति बोक्ने सो विचार गर्नुहोस् ।
५. म्याटीस, सिलिपीङव्याग अन्य लताकपडा के कति बोक्ने नबोक्ने सोको बारेमा पहिले नै बुझ्ने ।
६. तपाईको साथमा आश्रीत परिवारका सदस्यहरु वा अन्य साथीहरु भएमा तपाईले आफूलाई थोरै असज भएमा
कम्जोर भएको तुरुन्त नदेखाउनुहोस् ।
७. वेलुकाको समय हुदैछ भने हिड्न नसक्ने र विरामी साथी भएमा पछाडी नछोड्नुहोस् । उसको पछाडी अनुभवी
साथी बस्नुहोस् ।
८. आजको हिडाई कहाँ सम्म पुग्ने वास कहाँ बस्ने सो को टुङ्ेगो गर्ने र मौसमलाई विचार गर्नुहोस् । धेरै जसो
लेखमा राती पानी पर्छ ।
प्रतिक्रिया