लिस्वन । सुनसरीका नवीन (नाम परिवर्तन) पढाइमा अब्बल थिए । गाउँमा साथीभाइहरुको विदेश जाने लहर चल्यो । उनी पनि पढाइ र कमाइ एकैसाथ गर्ने उद्देश्य लिएर विध्यार्थी भिसामा युक्रेन हानिए । शुरुमा युक्रेनको बसाइ ठिकै थियो । तर केही समयपछि युक्रेन र रसियाबीचको युध्द शुरु भयो । धेरै स्वदेशी तथा विदेशीहरु ज्यानको सुरक्षाका लागि युक्रेन छाडे । त्यही भीडमा नवीन र उनकी प्रेमिका पनि थिइन् । उनीहरु दुबै सुरक्षा खोज्दै फ्रान्स आइपुगे ।
लगभग ६ महिना त्यही बसे । फ्रान्समा कार्ड नबन्ने बुझेपछि पोर्चुगल आइपुगे । पोर्चुगलका शुरुवाती दिनहरु सहज नै थियो । तर लामो समयसँगै बसेको र माया गरेको प्रेमिकाले नवीनलाई धोका दिइन् । त्यसपछि पीडा भुलाउन नवीन लागूऔषधको दुर्व्यसनको दलदलमा फसे ।
रुकुमका प्रवीण (नाम परिवर्तन) राम्रो कमाइ हुन्छ भन्ने सुनेर दलालमार्फत ऋण काढेर पोर्चुगल आएका थिए । शुरुमा खेतिमा काम थियो, कमाइ पनि राम्रै थियो । जाडो सिजनसँगै काम सकियो । कामविहिन भएपछि बसाइ होस्टलमा भयो । होस्टल बस्दाबस्दै कमाएको पैसा सकियो । नेपालबाट मगाउने अवस्था थिएन । अनि सडकमा बास हुन थाल्यो । सडकको बासले उनलाई दुर्व्यसनी बनायो। रहरलेभन्दा धेरैले आफ्नो पीडा भुलाउन लागूपदार्थ सेवन गर्ने गरेको उनको दावी छ ।
यता म्याग्दीका जीवन (नाम परिवर्तन) पनि लागूऔषधको कुलतमा फसेका छन् । उनले रेसिडेन्सी कार्ड प्राप्त गरेको समयको आधारमा यतिखेर पोर्चुगलको नागरिकताको प्रमाणपत्रका लागि आवेदन दिन सक्थे । तर उनले आफ्नो कार्ड नै हराएको महिनौं भयो ।
लमजुङका पुरण (नाम परिवर्तन) साथीहरुको संगतले कुलतमा लागेको हुन् । उनका अनुसार कुलतमा फसेका सबैले उम्कन चाहेको छन् । तर उपयुक्त अवसर र उद्दारकर्ताको खोजीमा रहेको उनको भनाइ छ ।
पछिल्लोपटक युरोपमा आप्रवासीहरुलाई आवासीय अनुमति पत्र प्रदान गर्न उदार मानिएकाले पोर्चुगल धेरैको आकर्षण बनेको छ । आप्रवासीहरुको सङ्ख्या वृध्दिसँगै समस्याहरु पनि थपिएका छन् । समस्याका चाङमाथी लागूऔषधको दुर्व्यसनी पनि एक हो । विशेषगरी लिस्वन र यसको वरपरको क्षेत्रभित्र काइसोद्रे, अलकन्त्रा, ओदिभिलास, एभेनिदा, मार्टिम मोनिज लगायत प्रयोगकर्ताका आधारक्षेत्रहरु हुन् ।
अधिकांस यूवा सुन्दर भविष्य बनाउन लाखौं ऋण काढेर पोर्चुगल आएको तर सोचे जस्तो भोगाइ नहुँदा पीडा भूल्न कुलतमा लाग्ने गरेको पत्रकार बासु सत्यालको ठम्याइ छ । उनी भन्छन्, ‘जब सपना टुट्छ अनि धेरैले गलत बाटो समाउँछन् ।’ कुलतमा लागेका यूवालाई दलदलबाट बाहिर निकाल्न पोर्चुगलमा रहेका सबै संघसंस्था एकजुट हुनुपर्ने पत्रकार सत्यालको भनाइ छ ।
कसैसँग आधिकारिक तथ्याङ्क नभए पनि पोर्चुगलमा तीस हजारभन्दा बढी नेपालीहरु बसोबास गर्दछन् । यहाँ भाषा र सीपको कमजोरीले हिजोआज बेरोजगारको सङ्ख्या बढिरहेको छ । बेरोजगारीको वृध्दिसँगै यूवाहरु कुलतमा फस्नेको सङ्ख्या पनि बढिरहेको गैरआवासीय नेपाली संघका आइसिसि सदस्य राजकुमार थापा बताउनुहुन्छ । थापाका अनुसार समूदायले नै बेला-बेलामा सचेतना कार्यक्रम गर्ने हो भने नयाँ पुस्तालाई कुलतबाट जोगाउन सकिन्छ । थापाले फसिसकेकारुहरुलाई भने सबै पक्ष मिलेर उद्दार गर्नु नै उत्तम विकल्प भएको धारणा राख्छन् ।
सबैकी ‘दीपा दिदी’
लिस्वनको मार्टिम मोनिजको पूर्वतर्फ एउटा गल्ली छ । यो गल्ली लागूऔषध प्रयोगकर्ताको एउटा केन्द्र हो । त्यस वरपर लागूऔषध बिक्रीवितरण भइरहेको हुन्छ । विक्रेतालाई प्रहरीले बेला–बेलामा समात्छन् पनि, तर बिक्रीवितरण भने रोकिएको छैन । त्यहीको गल्लीको आडैमा ग्याटको कार्यालय छ । लागूऔषध प्रयोगकर्ताको स्वास्थ्य सम्वन्धी काम गरिरहेको उक्त संस्थाको कार्यालयसँगै सेवन गर्ने कोठाको पनि व्यवस्था गरिएको छ ।
प्रायः त्यही भेटिन्छिन्, दीपा दिदी । त्यहाँ भेटिने दुर्व्यसनीमा लागेका सबै नेपालीहरुले उनलाई चिन्छन् । सबैले ‘दीपा दिदी’ भनेर नै सम्बोधन गर्छन् । तिनीहरुलाई सम्झाइ–बुझाइ गर्ने र आवश्यक पर्दा खानपीनको व्यवस्था गर्नु उनको दिनचर्य नै बनेको छ । उक्त गल्लीको नजिकको दूरीमा काफ्लेको रेस्टुरेण्ट भएर पनि होला, कहिले खाना, कहिले पैसा आवश्यक पर्यो भन्दै उनीहरु पुग्छन् । उनले दिन्छिन् पनि, तर लागूऔषद प्रयोगको दलदलबाट मुक्त हुनुपर्ने शर्तमा ।
आफ्नो नीजि खर्चले सहयोग गरिरहेकी उनी हुन्, दीपा काफ्ले । सफल व्यवसायी समेत रहेकी काफ्ले गैरआवासीय नेपाली संघ, पोर्चुगलका वरिष्ठ उपाध्यक्ष तथा विपद् व्यवस्थापन उपसमितिकी संयोजक रहेकी छिन् ।
काफ्लेका अनुसार त्यस वरपर करिब चालिस जना नेपाली लागूऔषध प्रयोगकर्ता छन् । पाँच जना त महिला नै छन् । तीमध्ये एक महिला एचआइभी संक्रमित र अर्की महिलाको दुबै मृगौला बिग्रीएको छ । उनीहरुको ग्याटमा उपचार भइरहेको छ । हामी रिपोर्टिङको क्रममा पुग्दा नशा सम्बन्धी रोगबाट पीडित दाङका रीवन (नाम परिवर्तन) काफ्लेलाई भन्दैथिए, ‘आज खाना खाएकै छैन, पैसा पनि छैन, खाना खान आउछु है दिदी ।’ उनी भन्छिन्, ‘यहाँ आउने नेपाली दुर्व्यसनीहरुको पीडा देखेर धेरै पटक रोएकी छु ।’
उद्दारका लागि खटिएका दीपा काफ्लेको अनुसार सडकमा रहेका नेपाली दुर्व्यसनीहरुको उद्दार गर्न व्यक्तिगत प्रयासबाट मात्र पर्याप्त नहुने हुनाले सबै संघसंस्था लाग्न जरुरी छ ।
प्रतिक्रिया