युवा संघ नेपालको २०७८ माघ २५ र २६ गते बसेको बैठकले साइबर सेना गठन गर्ने निर्णय गरेको थियो। सामाजिक सञ्जालको चरम दुरूपयोग गरी व्यक्तिगत चरित्र हत्यासम्म गर्न उद्यत प्रवृत्तिलाई निरुत्साहित गर्दै स्वस्थ्य पत्रकारितालाई प्रोत्साहित गर्न बच्चन सिंह अध्यक्ष तथा युवा इन्चार्ज महेश बस्नेत रहेको संघले साइबर सेनाको गठन गर्न खोजेको देखिन्छ। युवा संघ, नेपालले संस्थागत रूपमा उद्घोष गरेको साइबरले विद्युतीय सञ्चार सञ्जाल र कम्युटर सफ्टवेयरले उत्पादन गर्ने परोक्ष वास्तविकता देखिएको छ। साइबर सेनाले यसलाई परिचालन गर्ने शक्ति र सामथ्र्य बुझाउँछ। विशेषतः नेकपा एमाले र प्रधानमन्त्री ओली नेतृत्वको सरकारले गरेका कैयौं जनहितका सकारात्मक कामविरुद्ध फेक, पेड र मेड मिडियाविरुद्ध बौद्धिक रूपमा प्रतिवाद गर्न साइबर सेना गठन गरेको संघले स्पष्ट पारेको छ।

उतिबेलै पाँच लाखसम्म बर्दीबिनाका साइवर सेना तयार गर्ने योजना रहेको युवा संघमा उमेर हदका कारण बच्चनले बिदा लिएपछि किरण पौडेल अध्यक्ष रहेका छन्। यो सेना भनेको बम र बन्दुक बोकेको नभएर कलम र कपी बोकेको सेना हो। विरोधी पक्षसित उचित तर्क, तथ्य र वास्तविकताका आधारमा सशक्त प्रतिवाद गर्ने शक्ति र सामथ्र्यका मुख र कलमधारी सेना नै साइबर सेना हो। माओ त्से तुङले बन्दुकधारी शक्तिभन्दा बन्दुकबिनाका सेना प्रोपोगण्डा समाचार, विचार, टिप्पणी-विश्लेषण, लेख र रचना० झन् खतरनाक हुन्छन् भनेका थिए। माओले यस्ता कम्युनिस्टविरोधी सेना विषाल् झारपात भनेका थिए। किनभने बन्दुकको एक गोलीले त एकजना मात्र मार्छ भने विरोधी साइबर सेनाको बन्दुकको एक गोलीले एकैपटक हजारौंलाई सखाप पार्छ। यत्ति अतिसामान्य ज्ञान पनि एमाले पार्टी र अधिकांश नेतामा अझै पलाउन सकेको देखिन्न। यिनले यसको महत्व उहिल्यै बुझेका भए र अझै बुझ्छन् भने मिडियाविहीन भएर बस्नु पर्ने यो अवस्था आउने थिएन र आउने छैन।

एमालेमा आफूलाई ठूला महिलावादी भन्ने डा। शिवमाया तुम्बाहाम्फे र डा। बिन्दा पाण्डे आदि नेतृहरू महिला भएकै नाताले राष्ट्रपतिलाई तथानाम बोल्दा मौन र मुक बसिरहेका छन्। बेलामा बोल्न नसक्नेले मौकाको कामसमेत गर्दैनन् भन्ने अनुमान गर्न सकिन्छ। पार्टीका प्रचारप्रसार माध्यमबाट मात्र आमजनता र समाजलाई प्रभावित पार्न सकिन्न। झलक्क हेर्दा स्वतन्त्र जस्तो पनि देखिने र सत्य सूचना पनि बारबार हजार बार प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गर्दा मात्र जनमानसमा त्यसले गहिरो प्रभाव पार्छ। विरोधी सेनाहरू जसरी जुन तरिका र जति बेलामा आइलाग्छन् तत्काल साइबर सेनाले तर्कसंगत रूपमा प्रतिवाद गर्ने क्षमता अत्यावश्यक हुन्छ।

प्रतिवाद गर्न ढिला भयो र प्रभावकारी भएन भने आमश्रोता तथा पाठकमा फेक मिडियाले घरजम गर्ने खतरा हुन्छ। यसो भएपछि सम्झाउन र बुझाउन समय लाग्छ। झुट कृुरा समय क्रममा आफैं खण्डित त हुन्छ नै सत्य स्थापित गर्ने कुरामा पनि बेलैमा होस गर्नुपर्छ। आमजनताबिच नेताहरू महेश बस्नेत र गोकुल बाँस्कोटा रोचक, घोचक तथा तथ्यपरक प्रतिवाद गर्ने क्षमताका कारण लोकप्रिय भएका हुन्। साइबर सेना भनेकै बौद्धिक, वैचारिक तथा प्राज्ञिक सामाजिक सञ्जाल वा मिडिया कर्म हो। यो पनि विभिन्न तह र स्तरको हुन्छ। नाम चलेका लेखक, विश्लेषक र विचारक यस्ता काममा अत्यन्त उपयोगी हुन्छन्। किनकि उनीहरूसित यथेष्ट सूचना र ज्ञान हुन्छ। तिनैसित विषयलाई राम्ररी साँधेर प्रभावकारी रूपमा प्रवाह गर्ने सामथ्र्य हुन्छ। साइबर सेनामा आबद्ध हुन न्यूनतम योग्यता आवश्यक हुन्छ। सही समाचार, सूचना र लेख जानकारी र पठन तथा त्यसलाई आमपाठक श्रोतासमक्ष प्रवाह गर्नु हो।

सय थुकी नदी भनेझैं एमाले पार्टी पंक्ति लागिपर्ने हो भने फेक समाचार, विचार र विश्लेषण परास्त गर्न धेरै बेर लाग्दैन। तर कतिपय अगुवा नेता र कार्यकर्ता तथा बुद्धिजीवीहरू नै सत्य केलाउन समर्थ नभएर अलमल्ल परेको देखिन्छ। आफैं नरभुल्लमा परेपछि त्यस्तो सिपाहीले के गर्ला र १ सूचना र ज्ञानको पठन, मनन, चिन्तन र विश्लेषणले मात्र विरोधी सेनालाई परास्त गर्न सक्छ। ठुटेकलम लिएर र ठसठसी कनेर साइबर सेना हुन सकिन्न। लिखित वा मौखिक प्रस्तुति तथ्यपरक र ओजनदार हुनुपर्छ। जननेता मदन भण्डारीले राम्रो काम पनि राम्रै तरिकाले गर्नुपर्छ भनेझैं प्रस्तुतिमा विरोधीलाई समेत हँसाइहँसाइ सिस्नोपानी लगाउने हुनुपर्छ।

समाचार, विचार, लेखन र विश्लेषण रोचक घोचक तथा प्रभावकारी हुनुपर्छ। सुन्दा र पढ्दा ज्यानमा तरंग उत्पन्न गर्ने खालको हुनुपर्छ। श्रोता, पाठक र कार्यक्रममा सहभगिताको अवस्था र स्थिति हेरेर त्यसअनुसार विषय, विचार र धारणा व्यक्त गर्नुपर्छ। साइबर सेनाका कमाण्डरहरूलाई उपेक्षा गरेर सेनाको मनोबल बढ्दैन। तर एमाले पार्टीका अधिकांश नेतामा लेखन, पठन र प्रकाशन गर्ने कुरालाई खासै महत्व दिँदैनन्। विरोधीहरू संगठित र योजनाबद्ध रूपमा साइबर सेनाको व्यापक उपयोग गरिरहेका छन् तर यता बिलकुल बेवास्ता देखिन्छ। सेना गठन मात्र गर्ने कि त्यसको प्रभावकारी र परिणाममुखी काम पनि गर्ने हो रु मुख र कलमलाई धारिलो, चम्किलो, तेजिलो नबनाई उपलब्धि हाँसिल हुँदैन। विरोधी पक्षहरू आफ्ना साइवर सेनालाई मान, स्थान, इज्जत र प्रोत्साहन गर्छन् तर यता भने सामान्य सोधपुछसम्म नगर्ने गरेको यस लेखकको तीतो अनुभव छ। अनि कसरी साइबर सेना बलशाली र प्रभावकारी हुन्छ रु सूचना र ज्ञानको पिँधसम्म नपुगी सेनाले त्यसै हतियार चलाउनु हुन्न। शत्रु पक्षलाई एक्ल्याउ र क्रमैसित प्रहार गर, एक–एक गरेर आक्रमण गरको नीति जरुरी हुन्छ।

तर पहिले आफैंभित्रका र आफ्नै घरभित्रका विजातीय तत्वहरूलाई तह लगाउनु पर्छ। जननेता मदन भण्डारी र जबजविरुद्ध ज्यान फालेर लागेको आफूलाई एमाले भन्ने विजातीय तत्व विद्यमान छ। घनश्याम भुसाल र भीम आचार्यहरू अझै पार्टीअध्यक्ष केपी ओलीप्रति चरम र सरम असहिष्णु र अराजक टिप्पणी गरिरहेका छन्। जबजमा विद्यावारिधि गर्ने डा। वेदुृराम भुसाल केही दिनअघि जबजकै विरुद्ध प्रलाप गरिरहेका थिए। यस्तो चरम सैद्धान्तिक अवसरवादीहरूलाई साथ लिएर आफूलाई आफैं एमालेको वरिष्ठ नेता हुँ भन्नेहरू अन्तध्र्वंश गर्न तत्पर विभिषण हुन्। तिनलाई पनि सकेसम्म सम्झाउने एकतामा आवद्ध गर्ने प्रयत्न अन्तिमसम्म जारी राख्नुपर्छ। नेकपाका संस्थापक महामन्त्री पुष्पलाललाई पहिलो महाधिवेशन नै देख्न नपाई पोलिटब्युरो बैठकले षडयन्त्रपूर्वक निष्कासन गरी मनमोहन अधिकारी महामन्त्री बनेका थिए।

सय थुकी नदी भनेझैं एमाले पार्टी पंक्ति लागिपर्ने हो भने फेक समाचार, विचार र विश्लेषण परास्त गर्न धेरै बेर लाग्दैन। तर कतिपय अगुवा नेता र कार्यकर्ता तथा बुद्धिजीवीहरू नै सत्य केलाउन समर्थ नभएर अलमल्ल परेको देखिन्छ।
समय क्रममा मनमोहन अधिकारी पुराना गल्तीहरू सच्याएर अघि बढ्दा महान् बन्नुभयो। त्यसैले कुनै पनि नेता ढिलै भए पनि सच्चिन सक्छ र सच्याउन सकिन्छ। ओलीविरुद्ध सामाजिक सञ्जालमा जुन प्रलाप देखिन्छ, त्यो उहाँका शिखर व्यक्तित्वको रिस, डाह, चिन्ता र एक प्रकारको गम्भीर रोग हो। यसलाई दुर्भीति भनिन्छ। दुर्भीति या फोबिया एक प्रकारको मनोविकार हो, यो व्यक्तिलाई विशेष वस्तु, परिस्थिति या क्रियाहरूबाट डर लाग्ने, घबराहट हुनेजस्ता चिन्ताको बिरामी हो। यो रोग बढ्दै गयो भने कुनै पनि मानिसको गतिविधिले पराकाष्ठा नाघ्नसक्छ। तिनले धरहरा ठडिएको, मेलम्चीको पानी उद्घाटन गरेको आदि समाचार र विचार प्रवाह गर्नसमेत सकेनन्।

फेक मिडियाहरू आफ्ना मिडियाहरूमा शिरदेखि तिरसम्म अनि सुरुदेखि अन्तसम्म ओली सरकारविरुद्ध लागिपरेका थिए। अहिले भने देउवा सरकारले बालुवाटारमा पार्टीको बैठक नबस्ने निर्णय महान् भन्दै बखान गरिरहेको दयनीय दृश्य देखिन्छ। बाँचुञ्जेल जननेता मदन भण्डारी र जबजको सोझो वा घुमाउरो रूपमा विरोध गर्ने र मृत्युपछि विरोध गर्नेजस्तो कपटपूर्ण गतिविधि गरिरहेको अवस्था छ। यसमा अवसरवादी र उग्रवादी प्रवृत्ति सुविचारित रूपमा लागिपरेको स्पष्ट हुन्छ। जबजको मियोका रूपमा केपी ओली छन्। उनले सरकारप्रमुख भएर जबजअनुसार देश, जनता र जनजीविकाका सवालमा तुलनात्मक रूपमा विशिष्ट र महत्वपूर्ण कामहरू गरेका छन्। नेता प्रदीप नेपालसमेत जबजप्रति आफ्नै वरिष्ठ नेता दाजु नेपालको ओठेभक्तिमा विश्वस्त भएको देख्दा अचम्म लाग्नु स्वाभाविकै हो।

अहिले पार्टी र सरकारका बाह्य र आन्तरिक रूपमा चौतर्फी आक्रमण भइरहेको छ। यस अवस्थामा पार्टीले मेचीकाली अभियानमार्फत् पार्टी पंक्ति र आमजनतालाई सरकार र पार्टीविरोधी गतिविधिविरुद्ध तथ्य र सत्य उजागर गर्नुपर्छ। यसमा अब कुनै ढिलाइ गर्नुहुन्न किनकि जनता नै सञ्चार प्रचारका सर्वोपरि साइबर सेना हुन् । जबज अनुसार उपल्ला तहका नेतासहित आमअगुवा कार्यकर्तामार्फत आमजनतालाई सचेत र संगठित नगर्ने हो भने चौतर्फी हमलालाई निस्तेज गर्नै सकिन्न। जनताको पार्टी, सरकार र सत्ताको प्राप्ति, सुरक्षा र स्थायित्वका लागि जनताको अगुवा शक्तिलाई साइवर सेनाको सञ्जालका रूपमा परिचालित नगरी धर छैन। तलबाट उठेको आन्दोलन, चेतना र जागरणबाट मात्र आन्दोलनको जग बलियो हुन्छ।

माओवादी जनयुद्धमार्फत ८० प्रतिशत भूभाग कब्जा गरेको भनिएका ठाउँ निर्जन होलान् तर जननेता मदन भण्डारी र जबजमार्फत स्वैच्छिक रूपमा संगठित सचेत र पार्टीमा आवद्ध जनताको अगुवा शक्ति अहिले पनि देशव्यापी रूपमा जीवित छ र हरघरमा पार्टी र मोर्चा संगठनमा प्रतिबद्ध कम्तिमा एउटासम्म नेता र कार्यकर्ता विद्यमान रहेको अवस्था छ। विगतमा पनि देशव्यापी जनअभियान सञ्चालन गरेर सही र सत्य सूचना प्रभावकारी रूपमा आमजनतामा प्रवाह गरेकाले पार्टी जनताका बिचमा स्थापित र विजयी हुन सकेको हो। प्रचार र द्ुुष्प्रचारको महत्वका बारेमा पुर्खाहरू कम जानकार थिएनन्। यस विषयमा उनीहरूका उक्ति महत्वपूर्ण छन्। यसलाई उनीहरूले बोल्नेको पिठो बिक्छ, नबोल्नेको चामल पनि बिक्दैन भन्ने उक्तिमार्फत सूत्रबद्ध गरेका थिए। अहिले स्थिति एडमण्ड बर्कले भनेझैं असल मानिसले केही पनि नगरी बस्दा नै खराबीको विजय सुनिश्चित हुन्छ। त्यसैले पार्टीअध्यक्ष ओलीले भनेझैं विरोधी पक्षले तथानाम गर्दा पनि एमालेजन भद्रभलाद्मी भएर बस्ने हो भने अवसान हुने सम्भावना बढेर जान्छ।